رنگ بندی کابل شبکه و استاندارد کابل های LAN

در دنیای شبکه‌های کامپیوتری، کابل‌ها به عنوان رگ‌های حیاتی ارتباط بین دستگاه‌ها عمل می‌کنند. در میان آن‌ها، کابل‌های شبکه (LAN) نقش مهمی دارند و شناخت دقیق رنگ‌بندی زوج سیم‌های داخلی می‌تواند از بروز خطاهای ارتباطی، کاهش سرعت انتقال داده و دوباره‌کاری جلوگیری کند. این مقاله از فروشگاه کابل و تجهیزات شبکه آراد، به بررسی استانداردهای رنگ‌بندی کابل شبکه و تفاوت‌های آن می‌پردازد.

انواع کابل شبکه از نظر رنگ روکش بیرونی

روکش بیرونی کابل‌های شبکه معمولاً در رنگ‌های متنوعی مانند آبی، خاکستری، زرد، مشکی، سبز و قرمز عرضه می‌شود. این رنگ‌ها کاربرد فنی ندارند و بیشتر به منظور دسته‌بندی در پروژه‌های سازمان‌یافته استفاده می‌شوند. به عنوان مثال:

• آبی: شبکه اصلی
• زرد: ارتباط IP Phone
• قرمز: شبکه حساس یا VLAN جداگانه
• مشکی: شبکه عمومی یا نصب در محیط‌های صنعتی

رنگ روکش بیرونی الزامی در استاندارد ندارد و بسته به نیاز کاربر یا سازمان تعریف می‌شود.

معرفی استانداردهای کابل شبکه در رنگ بندی

استاندارد رنگ‌بندی کابل شبکه به‌صورت جهانی توسط سازمان‌های ANSI/TIA تعریف شده و عمدتاً شامل دو استاندارد رایج T568A و T568B است. این دو استاندارد مشخص می‌کنند که هر یک از هشت رشته‌ی سیم در کابل شبکه باید با چه ترتیبی وارد سوکت RJ45 شوند. تفاوت اصلی میان آن‌ها در جایگاه زوج‌های سبز و نارنجی است. رعایت صحیح این رنگ‌بندی نه‌تنها عملکرد پایدار شبکه را تضمین می‌کند، بلکه مانع بروز اختلال در انتقال داده می‌شود. انتخاب یک استاندارد مشخص در کل پروژه، از اشتباه در سوکت‌زنی و بروز خطاهای شبکه جلوگیری می‌کند و از نظر سئو نیز برای کسانی که به دنبال آموزش یا خرید کابل شبکه هستند، بسیار مهم است.

در کابل‌های Cat5e، Cat6 یا Cat6a، هشت رشته سیم مسی وجود دارد که در قالب ۴ زوج به هم تابیده هستند. رنگ‌بندی این زوج‌ها طبق دو استاندارد بین‌المللی انجام می‌شود:

• T568A
• T568B

هر کدام از این استانداردها ترتیبی مشخص برای اتصال سیم‌ها به سوکت RJ45 ارائه می‌دهند.

رنگ کابل شبکه B (T568B) چیست؟

رنگ کابل شبکه B مربوط به استاندارد T568B است که یکی از دو استاندارد رایج در کابل‌کشی شبکه به‌شمار می‌رود. این استاندارد بیشتر در پروژه‌های خصوصی و کشورهایی مانند آمریکا استفاده می‌شود. در این روش، ترتیب رنگ‌بندی رشته‌های کابل در سوکت RJ45 به صورت زیر است:

استفاده از استاندارد T568B در صورتی توصیه می‌شود که کل پروژه با همین استاندارد اجرا شود، چراکه استفاده ترکیبی با T568A باعث ایجاد کابل کراس (Crossover) خواهد شد.

رنگ بندی کابل شبکه کلاس A یا T568A چگونه است؟

رنگ‌بندی کابل شبکه کلاس A در واقع همان استاندارد T568A  است. این استاندارد بیشتر در پروژه‌های دولتی و سازمانی کاربرد دارد. ترتیب رنگ رشته‌ها به‌صورت زیر است:

استفاده از T568A برای ایجاد تطابق بهتر با کابل‌های تلفن (pair sharing) نیز توصیه می‌شود.

تفاوت بین استاندارد T568A و T568B

هر دو استاندارد عملکردی مشابه دارند و سرعت و کیفیت انتقال داده تحت تأثیر تفاوت رنگ‌بندی آن‌ها قرار نمی‌گیرد. تفاوت آن‌ها تنها در ترتیب رنگ‌ها در سوکت RJ45 است:

در چه مواردی باید از T568A یا T568B استفاده کنیم؟

• استاندارد T568A معمولاً در پروژه‌های دولتی و بین‌المللی یا نصب‌های جدید استفاده می‌شود.
• استاندارد T568B پرکاربردتر در آمریکا و برخی شرکت‌های خصوصی است.

اگر کابل از هر دو سمت با یک استاندارد پانچ شود، عملکرد مناسبی خواهد داشت. در صورتی که دو سر متفاوت باشند، کابل به صورت کراس عمل می‌کند.

رنگ ‌بندی کابل (Crossover) چیست؟

کابل‌های کراس برای اتصال مستقیم دو دستگاه یکسان مانند دو کامپیوتر یا دو سوئیچ استفاده می‌شوند. در این حالت، یکی از سرهای کابل طبق T568A و سر دیگر طبق T568B پانچ می‌شود. امروزه به دلیل پشتیبانی اغلب دستگاه‌ها از Auto-MDI/MDIX، استفاده از کابل کراس کمتر شده است، اما در برخی پروژه‌های خاص همچنان کاربرد دارد.

اشتباهات رایج در سوکت‌زنی کابل شبکه

• پانچ کردن دو سر کابل با دو استاندارد متفاوت به اشتباه (در صورتی که کابل کراس مورد نظر نیست)
• عدم ترتیب صحیح رنگ‌بندی و ایجاد نویز یا قطعی
• استفاده از کابل‌های غیراستاندارد با جنس مغزی آلومینیوم یا CCA
• سوکت‌زنی نادرست و خم شدن بیش از حد زوج‌ها قبل از پانچ

نکات کلیدی هنگام نصب و تست کابل شبکه

• حتماً از تستر کابل شبکه برای بررسی اتصال صحیح پین‌ها استفاده کنید.
• کابل را با شعاع خم مناسب نصب کنید تا زوج‌ها دچار کشش یا شکستگی نشوند.
• از برندهای معتبر و کابل‌های تمام مس (Full Copper) برای تضمین عملکرد استفاده نمایید.
• فاصله مجاز کابل بین دو دستگاه نباید از 100 متر بیشتر باشد.

ترتیب رنگ کابل شبکه

ترتیب رنگ کابل شبکه در واقع نشان‌دهنده نحوه‌ی قرارگیری ۸ رشته سیم داخل سوکت RJ45 است که طبق استانداردهای جهانی T568A و T568B تنظیم می‌شود. در این استانداردها، هر رنگ مشخص‌کننده یک زوج سیم به‌هم تابیده است که وظیفه‌ی ارسال و دریافت داده‌ها را بر عهده دارد. شناخت ترتیب رنگ‌ها برای سوکت‌زنی صحیح و جلوگیری از قطعی یا نویز در شبکه ضروری است. برای مثال در استاندارد T568B، ترتیب رنگ‌ها به‌صورت سفید-نارنجی، نارنجی، سفید-سبز، آبی، سفید-آبی، سبز، سفید-قهوه‌ای، و قهوه‌ای می‌باشد. رعایت این چینش در هر دو سر کابل باعث عملکرد پایدار و بدون خطای شبکه خواهد شد و در پروژه‌های خانگی یا صنعتی نقش کلیدی دارد.

رنگ بندی کابل شبکه برای سوکت زدن به‌صورت استاندارد

برای سوکت‌زنی صحیح کابل شبکه، رعایت استانداردهای رنگ‌بندی بسیار حیاتی است. دو روش استاندارد برای این کار وجود دارد:

• استاندارد T568A
• استاندارد T568B

در هر دو استاندارد، از هشت سیم در چهار زوج استفاده می‌شود. تنها تفاوت، جایگاه زوج سبز و نارنجی است.

هر دو سر کابل باید با یک استاندارد پانچ شود تا کابل به‌درستی کار کند (مگر اینکه قصد تهیه کابل کراس دارید).

ابزار لازم برای سوکت زدن:

• کابل شبکه Cat5e یا Cat6
• سوکت RJ45
• آچار سوکت‌زن
• تستر کابل شبکه

رنگ بندی کابل شبکه کت ۶ (Cat6) چگونه است؟

رنگ‌بندی کابل شبکه Cat6 نیز بر پایه دو استاندارد T568A و T568B انجام می‌شود. این کابل‌ها معمولاً دارای شیلد بهتر و نویزپذیری کمتر هستند و برای شبکه‌های گیگابیتی مناسب‌اند. ساختار داخلی کابل Cat6 از ۸ رشته سیم مسی تشکیل شده که به صورت زوج به هم تابیده‌اند.

ترتیب رنگ‌بندی کابل Cat6 به این گونه است که مطابق با استاندارد T568B یا T568A، هر رشته دارای رنگ مشخص و ثابت است. رنگ‌بندی دقیق در زمان سوکت‌زنی، انتقال سیگنال و کاهش اختلال را تضمین می‌کند. هنگام خرید کابل شبکه Cat6، حتماً به تمام مس بودن مغزی و نوع استاندارد رنگ‌بندی در مشخصات فنی دقت کنید.

رنگ‌بندی کابل شبکه موضوعی ساده اما حیاتی است. رعایت استانداردهای T568A و T568B باعث افزایش سازگاری، کاهش خطاهای شبکه و نگهداری آسان‌تر می‌شود. قبل از پانچ کردن کابل، انتخاب درست استاندارد، دقت در ترتیب رنگ‌ها و استفاده از تجهیزات باکیفیت، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت یک پروژه شبکه دارد.